Trên con đường đất nhỏ hẹp buổi sáng tinh mơ, hai bên là hàng tre nghiêng bóng, mặt đường lổn nhổn sỏi đá, mỗi khi xe đạp lăn bánh lại vang lên những tiếng lạo xạo quen thuộc. Dòng người đi lại tấp nập: mấy chị phụ nữ mặc áo nâu, vai đeo túi vải, tay xách đôi quang gánh với vài bó rau hay mớ cá khô; các cụ già chống gậy chậm rãi bước, tay cầm chiếc làn nhựa cũ kỹ, lũ lượt kéo nhau về hợp tác xã. Lũ trẻ con đầu trần, chân đất nô đùa, chạy trước chạy sau. Thỉnh thoảng, một anh thanh niên đạp chiếc xe đạp Phượng Hoàng cũ kỹ, chở bao gạo hoặc can dầu, chậm rãi len lỏi qua dòng người. Không khí xung quanh bình dị, lẫn trong mùi khói bếp tỏa ra từ những mái nhà tranh thấp thoáng sau rặng tre, gợi nên một bức tranh đời sống làng quê thời bao cấp – lam lũ nhưng chan chứa tình người.
Giữa khung cảnh ấy, Trần Quân đang cong lưng trên chiếc xe đạp cọc cạch. Đầu anh đội chiếc mũ cối, chiếc áo bay bạc màu đã ướt đẫm mồ hôi sau lưng. Phía sau, Kiều Trang ngồi nghiêng nghiêng, tay đeo chiếc làn nhựa, đầu đội nón lá, mái tóc lòa xòa trong ánh nắng ban mai. Sau chuyện Lệ Thu khóc sướt mướt trong căn lều tôm đêm qua, sáng nay Kiều Trang đã giục giã, hối hả bảo Trần Quân dậy sớm để mượn xe đèo cô lên huyện. Con đường từ làng ra huyện dài chừng hơn chục cây số, nhưng với đường sá gập ghềnh thì phải hơn một tiếng đồng hồ mới tới nơi.
Cả hai thức dậy từ lúc trời mới hửng sáng để tránh bị động trên quãng đường. Chiếc xe đạp nhấp nhô trên con đường đất gồ ghề khiến Kiều Trang ngồi sau không khỏi nhấp nhổm, thỉnh thoảng lại xuýt xoa khi xe đi qua những ổ gà sâu hoắm. Đi chừng nửa tiếng, xe ra đến đường huyện lỵ, bánh xe bon bon, lướt êm hơn hẳn. Kiều Trang lúc này tháo nón, đưa tay quạt liên hồi cho Trần Quân, mong anh bớt nóng nực và dễ chịu hơn một chút.
Gió sớm lùa qua mái tóc, con đường huyện dần thoáng đãng hơn. Kiều Trang nghiêng người khẽ hỏi, giọng nửa đùa nửa thật:
– Quân, anh có mệt lắm không? Chúng ta tạm dừng uống miếng nước đã nhé…
Trần Quân vừa đạp vừa cười nhẹ, không quay lại, chỉ đáp khẽ:
– Không sao đâu, anh vẫn đi được mà.
Nghe câu ấy, Kiều Trang chợt mím môi, nơi khóe mắt thoáng qua chút ấm áp. Cô đưa chiếc nón quạt mạnh hơn, vừa quạt vừa cười duyên dáng:
– Đây là lần đầu chúng ta đi chơi riêng đấy… Có tính là hẹn hò không nhỉ?
Trần Quân khẽ hắng giọng, giả vờ nghiêm nghị:
– Ờ thì… hẹn hò nếu thấy không hợp thì sao nhỉ?
Nói xong, anh bỗng thấy gáy mình nóng ran, vì cảm giác như cô gái ngồi sau đang khẽ tựa vào lưng. Kiều Trang im lặng vài giây, rồi nhỏ nhẹ buông một câu bình thản như gió nhẹ tầng không:
– Nếu anh thấy chúng ta không hợp… anh chuẩn bị sẵn di ngôn đi là vừa… Có cần em lập di chúc hộ anh không?
Chiếc xe vẫn đều nhịp lăn bánh trên con đường huyện. Trần Quân cắn nhẹ môi, tim đập nhanh hơn. Anh không dám nói thêm, chỉ cúi đầu đạp mạnh hơn, để mặc cho nụ cười thoáng hiện trên môi, lan dài trong ánh nắng ban mai. Còn Kiều Trang, tay vẫn đều nhịp quạt, tay kia khẽ kéo chiếc áo đang ướt sũng mồ hôi trên lưng Trần Quân ra khỏi cơ thể, với hy vọng chút gì đó khiến anh cảm thấy dễ chịu. Một sự chăm sóc ân cần như người vợ đảm đang.
Phố xá ngoại thành thời bao cấp mang một vẻ giản dị, mộc mạc và có phần xám màu của thiếu thốn. Con đường chính trải nhựa loang lổ, nhiều đoạn ổ gà, ổ trâu; xe đạp đi lại chậm rãi thành từng dòng, lác đác mới thấy một chiếc xe máy cũ lạch bạch chạy qua. Hai bên đường là dãy nhà cấp bốn mái ngói rêu phong, tường vôi loang lổ; trước hiên thường treo lủng lẳng vài chiếc đèn dầu hoặc bóng đèn vàng yếu ớt. Vài cửa hàng mậu dịch quốc doanh từ sáng sớm đã đông người xếp hàng chờ mua vài cân gạo hay lạng thịt tem phiếu.
Không biết đi được bao lâu thì Kiều Trang chợt vỗ vỗ vào eo Trần Quân, khiến anh cũng phải nghiêng mặt quay lại.
– Dừng… dừng… mình kiếm chỗ nào râm mát ngồi nghỉ đã đi anh.
Trần Quân vội dừng xe bên lề đường, dưới tán cây bàng già xòe bóng mát. Hai người ngồi xuống bậc xi măng cũ kỹ cạnh gốc cây, hơi thở vẫn còn gấp sau quãng đường dài. Kiều Trang tháo chiếc nón lá, quạt hối hả, lấy khăn tay chấm nhẹ mồ hôi trên gương mặt Trần Quân. Trong khi đó, từng giọt mồ hôi của cô long lanh lăn xuống má, phản chiếu ánh nắng, khiến Trần Quân bất giác ngẩn ngơ. Anh khẽ hếch chiếc mũi mình gần phía Kiều Trang, hít hà những mùi hương dìu dịu từ cơ thể cô. Kiều Trang cuống quýt khẽ đẩy đầu anh ra.
– Này… này… đây là ngoài đường đấy. Đừng có làm gì lung tung… người ta nhìn thấy lại chửi cho đấy.
Trần Quân bật cười khẽ, cái cười vừa vụng về vừa trêu ghẹo:
– Thì anh có làm gì đâu, chỉ thấy… thơm quá thì muốn “nếm” một chút thôi mà.
Cô quay đi, giấu nụ cười trong làn gió thoảng, hai tay mân mê vành nón như để che giấu sự bối rối. Không khí xung quanh dường như chậm lại, chỉ còn tiếng lá bàng lao xao trên đầu và nhịp tim của cả hai vang lên trong khoảng lặng ngọt ngào.
Cô mở làn, bên trong tận ba bình toong đựng đầy nước sôi đã chuẩn bị sẵn cho anh. Nhanh chóng đưa cho anh một bình, giục giã người mình yêu mau uống nước:
– Mau uống đi, kẻo kiệt sức thì ai chở em lên huyện nữa…
Trần Quân nhận lấy, miệng hơi khô khốc, nhưng lòng lại ấm lên lạ thường. Anh ngửa cổ tu một ngụm dài, nước còn âm ấm, lan vào cổ họng, trôi đi cái mệt. Lau khóe miệng, anh khẽ nhìn Kiều Trang, mỉm cười:
– Hóa ra em chuẩn bị chu đáo thế này… chắc định “bắt” anh đi suốt cả ngày cũng chịu được à?
Kiều Trang nheo mắt, giả vờ cau mày:
– Đi suốt ngày thì có sao. Miễn là… anh không bỏ em lại giữa đường thôi.
Câu nói vừa dứt, đôi má cô khẽ hồng lên, đôi tay vội vã quạt nhanh chiếc nón như muốn che đi cảm xúc vừa lỡ buột miệng. Trần Quân ngẩn ra giây lát, tim chợt hụt một nhịp, rồi bật cười, tiếng cười vang trong nắng sớm:
– Anh nào dám… vì em là tất cả cuộc đời anh rồi.
Kiều Trang khẽ cốc nhẹ lên vai anh, đôi mắt long lanh vừa ngượng ngùng vừa hạnh phúc:
– Đồ lẻo mép, bảo sao con gái suốt ngày bám riết lấy anh không hết.
Gió sớm thổi qua, lá bàng xào xạc trên đầu, bóng râm nghiêng xuống, phủ trọn hai dáng người ngồi cạnh nhau. Trong khoảnh khắc ấy, dường như con phố ngoại thành nhộn nhịp ngoài kia cũng chùng lại, để nhường cho họ một khoảng yên tĩnh ấm áp chỉ riêng hai người.
Ngồi nghỉ một lúc, họ lại lên đường. Sau nhiều lần hỏi thăm, cuối cùng họ đã đến được nơi Kiều Trang mong muốn – bưu điện huyện. Bưu điện huyện nằm ngay sát ngã ba thị tứ, tòa nhà cấp bốn tường vôi vàng đã loang lổ, mái ngói cũ phủ rêu. Phía trước treo tấm biển gỗ nền đỏ, chữ trắng hơi bong tróc: “Bưu điện huyện Chương Mỹ”. Sân lát gạch xám đã mòn vẹt, chỗ lồi chỗ lõm, lác đác mấy bụi cỏ mọc chen giữa kẽ.
Bên trong, không gian nhỏ hẹp, sáng lờ mờ bởi ánh sáng hắt vào từ vài khung cửa sổ gỗ. Vài dãy ghế dài gỗ xếp sát tường cho người dân ngồi chờ. Trên bàn chính diện là chiếc máy điện thoại quay số màu đen nặng trịch, dây xoắn đã ngả màu. Một góc phòng có chiếc cân sắt lớn để cân bưu phẩm, kế bên là kệ gỗ đặt những cuộn dây điện thoại, mực dấu, và từng tập giấy chuyển tiền, thư bảo đảm.
Tiếng gõ máy chữ lóc cóc vang đều từ bàn của một cô nhân viên bưu điện mặc áo sơ mi trắng, tay đeo băng đỏ. Thỉnh thoảng, tiếng chuông leng keng của điện thoại reo lên khiến mấy người dân ngồi đợi giật mình ngẩng lên. Không khí bên trong vừa nghiêm trang vừa có phần cứng nhắc, nhưng đâu đó vẫn thấp thoáng hơi thở thân quen của đời sống thời bao cấp: mùi giấy cũ, mùi mồ hôi của người dân đi đường ghé gửi thư, và cả tiếng cười khe khẽ khi ai đó nhận được tin tức từ người thân xa.
Ngoài hiên, một dãy thùng thư sơn màu xanh đã xỉn màu, những khe nhỏ há miệng đón những lá thư tay còn thơm mùi mực, gửi gắm bao nỗi lòng của người ở lại.
Bưu điện vắng hoe, ít người. Kiều Trang hối hả vào bên trong, Trần Quân bám theo sát bước không rời. Bên trong bưu điện, quầy gỗ kê dài, phía sau là mấy cô nhân viên mặc áo sơ mi nâu, cổ tay vấn chiếc khăn trắng. Trên bàn đặt chiếc sổ dày cộp, giấy tờ xếp ngăn nắp, cạnh đó là chiếc điện thoại quay số màu đen cũ kỹ, dây xoắn đã ngả màu.
Kiều Trang bước đến quầy, lễ phép nói ý định gọi điện về nhà. Cô nhân viên gật đầu, đưa ra cuốn sổ đăng ký:
– Em cho chị ghi rõ họ tên, địa chỉ, số điện thoại cần liên lạc, rồi nộp trước tiền cước nhé.
Trang lấy bút, nắn nót viết, rồi rút từ trong làn ra ít tiền lẻ gấp cẩn thận. Sau khi kiểm tra, nhân viên ghi chú thêm vào sổ, xé cho cô một tờ phiếu nhỏ, rồi dặn:
– Em ngồi ghế chờ, đến lượt sẽ gọi.
Trong phòng, vài người dân cũng ngồi chờ: có người ôm con nhỏ, có cụ già chống gậy, ai nấy đều sốt ruột nhìn đồng hồ treo tường. Mỗi khi một buồng điện thoại gỗ nhỏ bên trong mở cửa, nhân viên lại gọi tên người kế tiếp. Khi đến lượt, Kiều Trang được dẫn vào buồng, khép cửa lại. Trước mặt là chiếc điện thoại quay số kêu “tạch tạch” mỗi vòng.
Tiếng kết nối rít nhỏ trong ống nghe, rồi vang lên giọng người trực tổng đài:
– Bưu điện xin nghe… kết nối số máy nào?
Chỉ khi đường dây được nối thông qua tổng đài huyện, tỉnh, rồi mới đến số máy ở nhà, Kiều Trang mới có thể cất tiếng gọi. Mỗi phút nói chuyện đều được tính vào tiền cước, nên cô vừa mừng vừa lo, tranh thủ nói gọn gàng lời nhắn gửi về gia đình.
Cánh cửa buồng gỗ đóng lại, chỉ còn lại Trần Quân đứng ngoài, nghe lờ mờ tiếng Trang trong ống nghe:
– A lô… bố ạ, con đây…
Giọng cô gấp gáp. Qua lớp cửa, anh thấy bàn tay cô mở ra một mẩu giấy. Cô nói rất lâu, đôi lúc còn biểu hiện như đang khóc lóc. Nhưng trên gương mặt tuyệt nhiên không có giọt nước mắt nào. Một lát sau, Trang bước ra, mặt mày hí hửng, môi khẽ cười, đưa phiếu còn lại cho nhân viên để thanh toán nốt.
– Xong rồi… cuối cùng đã thành công. – Cô cười khúc khích khi quay sang anh.
Trần Quân ngẩn ngơ, không hiểu cô đang vui mừng điều gì, nhưng vẫn đưa tay đón lấy chiếc làn trên tay cô. Ngoài sân, nắng đã lên cao, một vài người bước vào trong bưu điện, ai cũng mang trong mình những câu chuyện muốn gửi gắm qua những đường dây chập chờn thời bao cấp. Hai người bước ra khỏi bưu điện, ánh nắng trưa đã bắt đầu gay gắt hơn, hắt xuống con phố ngoại thành vốn quen thuộc. Trần Quân dựng lại chiếc xe, lau sơ mồ hôi trên trán, rồi chờ cho Kiều Trang ngồi lên.
– Mình đi nhé. – Anh cười nhẹ, rồi nhấn bàn đạp.
Chiếc xe đạp lại lăn bánh, bon bon trên con đường lổn nhổn sỏi đá. Trang ngồi sau, tay vẫn giữ chặt chiếc làn, thỉnh thoảng quạt cho anh. Con đường dẫn ra khỏi phố huyện ngày một vắng hơn, dãy nhà cấp bốn rêu phong lùi dần lại phía sau, chỉ còn lại những hàng tre, ruộng đồng trải dài.
Đi được một quãng khá xa, bỗng “bụp!” – bánh sau xe xẹp lép, khiến cả hai giật mình. Xe lắc mạnh rồi khựng lại.
– Chết cha… thủng lốp rồi! – Trần Quân cau mày, vội chống chân xuống, kiểm tra bánh xe.
– Trời ơi, giờ biết làm sao… – Kiều Trang lo lắng, đưa mắt nhìn quanh.
Hai người dắt bộ đi tiếp, mặt đường gập ghềnh càng làm chiếc xe trở nên nặng nề. Trần Quân cởi tạm mũ cối, quệt mồ hôi trên trán, giọng gượng cười:
– Xem ra chuyến đi này không chỉ là “hẹn hò”, mà còn là thử sức bền.
Kiều Trang mím môi, đưa nón quạt lia lịa, vừa đi vừa phụ anh kéo nhẹ chiếc xe. Dọc đường vắng hoe, chỉ có vài bóng người gánh hàng đi qua. Mỗi lần hỏi thăm, họ đều lắc đầu:
– Cửa hàng sửa xe ở mãi tận ngã ba lớn kia kìa… xa lắm!
Trang thở dài, nhìn con đường hun hút trải dài trước mặt, bóng nắng trải loang lổ qua hàng tre nghiêng. Cô cười khẽ, giọng vừa trêu vừa động viên:
– Thì coi như mình có dịp đi bộ ngắm cảnh… Người ta gọi đây là “cung đường tình yêu” đấy.
Trần Quân nhìn cô, không nhịn được cũng bật cười. Anh lắc đầu:
– Ừ thì… hẹn hò mà vác thêm cái xe cà tàng này, chắc thiên hạ có một không hai.
Hai bóng người cứ thế dắt nhau đi dưới nắng, chiếc xe đạp thủng lốp lặc lè theo sau. Trên con đường làng vắng vẻ, tiếng cười của họ vang lên xen lẫn tiếng ve ran, tạo thành một khúc nhạc nhỏ giữa đời sống lam lũ, bình dị.
Mãi sau họ mới gặp được một gian hàng chỉ vỏn vẹn vài đồ nghề, tấm biển “Chữa xe” sơn màu cũ đặt ngay trước tiệm, mái nhà gia cố bằng đống lốp cũ “của nhà trồng được”.
Trần Quân vội đưa Kiều Trang dắt chiếc xe sang bên đó. Nghiêng nhìn vào bên trong, gọi lớn:
– Có ai ở nhà không? Sửa cháu cái xe với ạ!
Một bác gái trung niên tất tả từ trong nhà bước ra, vừa lau tay vào vạt áo vừa hỏi han tình trạng chiếc xe. Trần Quân thuật lại cặn kẽ, bác nghe xong liền lắc đầu bảo trong nhà không còn ai, muốn sửa thì phải chờ. Nghe vậy, Trần Quân đưa mắt nhìn Kiều Trang, vẻ mặt đầy ngán ngẩm. Trong bụng anh chỉ mong sớm về để còn kịp buổi chiều ra hợp tác xã, lại thêm chiếc xe này vốn đi mượn, chậm trễ e khó ăn nói khi trả.
Bần thần, anh đành dựng xe cùng Kiều Trang vào trong quán ngồi chờ. Mắt Trần Quân vô tình dừng lại ở tấm bảng gỗ treo trên vách, nơi người ta viết nguệch ngoạc bảng giá sửa xe bằng phấn trắng. Ngập ngừng một lát, anh quay sang hỏi:
– Bác ơi, bác có thể cho cháu mượn đồ nghề để tự vá được không?
Bác gái hơi sững người, nhìn anh từ đầu đến chân rồi hỏi lại, giọng ngạc nhiên:
– Ủa, cậu cũng biết sửa xe à?
Trần Quân gật đầu, nụ cười hiền:
– Dạ, cháu cũng hay tự sửa xe đạp ở nhà. Nếu bác cho cháu mượn, xong xuôi cháu vẫn gửi bác đủ tiền công như khi bác sửa cho cháu. Chẳng qua hôm nay cháu phải lên huyện nên mượn xe nhà hàng xóm, cháu cần về sớm để trả xe cho họ đi lại, nên không thể chờ được.
Bác gái nghe vậy thì khẽ gật gù, ánh mắt dịu lại, dường như thấy vừa thương vừa nể cái dáng vẻ thật thà, lam lũ của chàng trai.
Được bác gái đồng ý, cậu nhanh chóng bắt tay vào làm. Bác gái cũng vồn vã mời hai người bát nước chè xanh nhà tự đun. Kiều Trang lễ phép đón lấy, mỉm cười cảm ơn, rồi ngồi xuống bên cạnh, tay phe phẩy chiếc nón quạt cho Trần Quân. Mồ hôi chảy dài trên trán anh, nhưng dưới làn gió nhè nhẹ từ chiếc nón, khuôn mặt dần giãn ra, bớt căng thẳng.
Bác gái ngồi bên, thấy cảnh ấy thì mỉm cười, bất giác buột miệng một câu xã giao quen thuộc của người quê:
– Hai đứa được mấy cháu rồi?
Câu hỏi bất ngờ khiến Kiều Trang đỏ bừng mặt, tay quạt khựng lại, còn Trần Quân thì thản nhiên như không.
– Chúng cháu mới cưới bác ạ!
Bác gái chân chất ngắm nhìn đôi bạn trẻ một vài lượt rồi thản nhiên chợt nói:
– Bố đẹp, mẹ xinh thế này thì con cái sanh ra sẽ đẹp đẽ phải biết.
Nghe câu nói của bác gái, mặt Kiều Trang đỏ lựng như quả gấc, vội cúi gằm xuống, mân mê vành nón trong tay. Thấy Trần Quân vẫn ngồi cắm cúi vá săm, giả vờ như không nghe thấy, Kiều Trang liếc sang, giọng bỗng nghịch ngợm:
– Theo bác thì con chúng cháu sẽ giống bố hay giống mẹ hơn ạ?
– Ối dào, con gái thì tất nhiên là phải xinh giống mẹ, con trai thì đẹp phải giống bố. Thế mới ra dáng “gái có công, chồng chẳng phụ” mới đúng chứ. Nói rồi, bà nháy mắt một cái, làm Kiều Trang càng cúi gằm, đôi tai đỏ bừng. Nàng cắn nhẹ môi, khẽ xoay xoay quai nón, vừa ngượng vừa vui, trong lòng như có một luồng ấm áp lan ra.
Rồi bác gái cũng kê chiếc ghế nhỏ ngồi xuống nhìn Trần Quân. Lúc này anh đã tháo được miếng dây chun bọc vòng quanh lốp trên chiếc bánh sau đang đặt dưới đất. Thò tay vào trong chiếc hộp gỗ đựng dụng cụ, Trần Quân lấy ra vài chiếc “bẩy lốp”, thao tác điêu luyện, chẳng mấy chốc anh đã lấy được chiếc xăm xẹp lép ra bên ngoài. Bơm đầy hơi chiếc xăm, anh xoay tròn chậm rãi để tìm ra lỗ hổng trong chậu nước đục.
Bọt khí nhỏ lăn tăn nổi lên từ chỗ thủng, Trần Quân khẽ gật đầu, miệng lẩm bẩm:
– Đây rồi… thủ phạm là nó đây.
Anh lấy một mẩu que tăm cắm đánh dấu chỗ xì hơi, rồi với miếng sắt mỏng được cắt từ lon sữa bò với chi chít lỗ đục bằng đinh, chà xung quanh lỗ thủng cho nhẵn, rồi thận trọng cắt miếng cao su vá, quét lớp keo mỏng, đặt trên mặt chiếc ghế gỗ chờ một lát mới dán chặt vào. Trần Quân kê chiếc dép, ngồi bệt xuống đất nghỉ chờ keo khô. Uống hớp nước chè xanh, anh quệt nhẹ mồ hôi trên trán rồi trò chuyện hỏi thăm bác gái.
Ngoài cửa bất chợt vọng vào giọng một người thanh niên: – Nhà mình có khách sửa xe hả mẹ?
Ngay sau đó, một đôi vợ chồng trẻ bế theo đứa bé trai bước vào. Người chồng dáng cao gầy, đôi chân hơi khập khiễng bước đi. Vừa thấy con trai và con dâu về, bà mẹ vội mừng rỡ chạy ra đón lấy đứa cháu nhỏ, vừa dỗ vừa nựng. Đoạn, bà nhanh nhảu kể lại cho hai vợ chồng nghe chuyện Trần Quân và Kiều Trang đến sửa xe, trong lúc họ không chờ được đành để anh tự sửa.
Anh thanh niên cũng rất dễ tính, nhìn các công đoạn trên đất cũng thấy công việc gần như hoàn thành, nên cũng không phải động tay vào làm gì nữa.
Bỗng bên ngoài có tiếng một người phụ nữ nói vọng vào:
– Bác ơi, anh sửa xe đã về rồi đúng không ạ?
Cả nhà ngước ra nhìn. Một người mẹ dáng tần tảo dắt theo cậu con trai tầm 6–7 tuổi, đội nón rơm, dắt theo một chiếc xe đạp bị cong vành. Người thanh niên vừa đặt đứa con trai nhỏ vào tay bà, vừa lắc đầu ái ngại nói với người phụ nữ:
– Chị thông cảm, vành cong thế này chỉ có bố tôi mới cân được. Tôi thì không làm nổi đâu. Mà bố tôi lại đi ăn đám trong làng mất rồi.
Người mẹ nghe vậy thoáng lộ vẻ thất vọng, ánh mắt đầy lo lắng, đưa tay giữ chặt lấy vai cậu con trai nhỏ. Chị vội giải thích, giọng có chút khẩn khoản:
– Tôi ở tận xã ngoài, sáng nay đưa cháu đi thăm ông nội đang nằm viện huyện. Xe hỏng dọc đường, đành dắt bộ cả quãng dài… Giờ cũng chẳng biết xoay xở thế nào.
Nghe vậy, Trần Quân đang ngồi dưới đất chợt ngẩng lên. Ánh mắt anh lướt qua cảnh người mẹ gầy gò, mồ hôi lấm tấm, bên cạnh là cậu bé đội nón rơm ngơ ngác nhìn quanh. Anh đưa mắt dò hỏi Kiều Trang.
Cô gái vẫn ngồi phe phẩy nón quạt cho anh, bắt gặp ánh nhìn ấy thì khẽ gật đầu, môi hiện lên một nụ cười dịu dàng, như thấu hiểu tâm trạng suy nghĩ của anh đến bất ngờ.
Trần Quân lúc đó mới quay sang người mẹ, nhẹ giọng đề nghị:
– Nếu chị tin tưởng thì để tôi thử giúp cân lại cho. Chị đỡ phải dắt bộ cùng cháu vất vả nữa.
Anh con trai cũng niềm nở khích lệ:
– Vậy may quá, anh có gì giúp mẹ con họ với.
Người mẹ nghe vậy mừng rỡ gật đầu lia lịa, vội dắt chiếc xe cong vành lại gần.
Trần Quân rửa vội tay vào chậu nước khi nãy để kiểm tra xăm, rồi khom lưng dựng chiếc xe lên giá tre gác sẵn ngoài hiên. Anh con trai trong nhà cũng kéo ra một chiếc ghế gỗ thấp, kê cho Trần Quân ngồi cho tiện. Trần Quân thận trọng tháo bánh ra khỏi khung, rồi lật ngược lên, xoay cho vành quay tự do. Mỗi vòng xoay, anh lại cúi sát mắt quan sát chỗ méo. Thấy bánh cứ lắc lư sang một bên, anh bèn với tay lấy chiếc cờ-lê, lần lượt nới – siết từng nan hoa. Bác gái cùng người mẹ kia đứng cạnh, vừa dỗ bế đứa nhỏ, vừa nhìn Trần Quân hí húi làm. Kiều Trang ngồi bên, nghiêng người chăm chú theo dõi, thỉnh thoảng khẽ đưa khăn tay chấm mồ hôi trên trán Trần Quân.
Công đoạn ấy chẳng hề dễ, bởi cân vành đòi hỏi kiên nhẫn, chỉnh từng chút một. Thỉnh thoảng Trần Quân lại xoay bánh cho quay tròn, ngắm lại. Có khi phải tháo ra, siết chặt vài chân nan rồi lại thử. Đôi bàn tay lam lũ quen việc giúp anh xử lý nhanh nhẹn, động tác dứt khoát mà khéo léo.
Sau một hồi, bánh xe vốn méo vẹo đã dần tròn trở lại. Trần Quân dựng thẳng lên, đẩy cho quay thử, chỉ còn dao động rất nhẹ. Anh mỉm cười, gõ nhẹ vào vành: – Tạm thế này đi, đi đường không sao đâu. Về nhà rồi, khi nào có dịp thì mang ra thợ cân lại cho thật chuẩn.
Người mẹ nghèn nghẹn xúc động, cúi đầu cảm ơn rối rít, đôi mắt rưng rưng như vừa trút được gánh nặng. Cậu con trai nhỏ thì hớn hở reo lên:
– Xe mẹ khỏi rồi! Xe mẹ khỏi rồi!
Người phụ nữ móc trong túi đeo ở cạp quần ra mấy tờ tiền cũ kỹ được gấp cẩn thận, đặt vào tay Trần Quân:
– Nhờ cậu giúp đỡ, tôi cũng chẳng biết nói gì hơn, xin gửi chút tiền công…
Chưa kịp để anh mở lời, Kiều Trang đã nhanh miệng đỡ ngay:
– Ấy, chị đưa cho anh thợ sửa xe trong nhà nhé. Anh ấy mới là người nhận việc, bọn em chỉ tiện tay giúp hộ thôi.
Người con trai trong nhà nghe vậy thì xua tay lia lịa, giọng ngượng nghịu:
– Tôi có động vào gì đâu, toàn cậu ấy làm cả. Tiền này thì phải đưa cho cậu ta mới phải.
Trần Quân luống cuống, gãi đầu, nhìn sang Kiều Trang thì thấy cô khẽ lắc. Anh đành nhã nhặn từ chối:
– Thôi, việc chẳng đáng là bao. Em chỉ phụ tay giúp anh thợ đây. Nên có gì chị cứ đưa cho anh ấy.
Cứ thế, số tiền bé nhỏ kia hết chuyền từ tay này sang tay khác, chẳng ai nỡ cầm. Không khí có chút ngượng nghịu. Cuối cùng, bà mẹ anh con trai sửa xe đứng ra dàn xếp, cười hiền hậu:
– Thôi, thôi, khỏi đưa nữa. Nhà đang có người ốm, lúc hoạn nạn thì làng xóm phải cưu mang nhau, ai lại tính toán tiền nong. Mình sống với nhau cốt ở cái nghĩa tình thôi.
Người phụ nữ nghe thế thì nghẹn ngào, ôm chặt đứa con trai bé bỏng vào lòng, rưng rưng gật đầu cảm ơn. Cả sân hiên phút chốc lặng lại, chỉ còn tiếng lá bàng ngoài ngõ xào xạc trong gió trưa, như chứng giám cho một nghĩa cử đẹp.
Sau khi chào từ biệt mẹ con anh thợ sửa xe ra về, tiền miếng vá họ cũng từ chối không nhận khiến cả hai cũng ngại ngùng. Trần Quân đèo Kiều Trang tiếp tục trở về làng. Đến đoạn vắng, không quản lưng anh ướt đẫm mồ hôi, cô ôm vội bờ eo anh khen trong tự hào:
– Mình ơi… anh nhiều tài quá. Em bắt đầu thấy sợ mất anh lắm rồi đấy. Anh có biết không?
Nghe tiếng thì thầm ngọt ngào ấy, tay anh khựng lại đôi chút nơi ghi-đông. Trái tim bỗng đập nhanh hơn, chẳng biết do mệt hay do lời nói của người con gái ngồi sau. Anh cười khẽ, giọng vừa trêu vừa chân thành:
– Thế cố phải giữ anh thật chặt nhé… không anh bay mất đấy!
Kiều Trang ngẩn người, bỏ luôn đôi tay đang ôm Trần Quân ra, vỗ đánh bốp vào lưng không thương xót:
– Anh dám sao? Gan anh to quá thể!
Trần Quân giật mình nhăn mặt, khẽ rít lên một tiếng vì cái vỗ không hề nhẹ. Nhưng ngay sau đó, anh bật cười thành tiếng, đôi vai rung rung dưới ánh nắng chang chang:
– Ối giời, đau thì đau thật đấy… nhưng mà sao lúc nãy em hiểu được ý anh muốn giúp mẹ con chị kia thế? Cứ như có thần giao cách cảm vậy… hiểu anh như em đi guốc trong bụng anh vậy.
Kiều Trang đỏ bừng mặt, cố giấu đi bằng cách đội vội chiếc nón lá xuống thật thấp, nhưng nét mặt phơi phới niềm vui. Cô lườm anh một cái sắc như dao, nhưng đôi bàn tay thì lại vòng về chỗ cũ, siết chặt eo anh hơn cả lúc trước:
– Hừ… em tin mình hiểu anh nên mới dám yêu anh chứ.
Chiếc xe đạp cà tàng tiếp tục lăn bánh, bánh xe lạo xạo trên con đường đất, chở theo tiếng cười rúc rích xen lẫn tiếng ve sầu. Giữa cái nắng oi ả của buổi trưa hè, hai dáng người gắn bó trên chiếc xe cũ kỹ bỗng tạo thành một bức tranh giản dị mà đong đầy tình cảm, khiến cả cánh đồng bên đường như cũng nhuốm chút ấm áp.
Đầu giờ chiều hôm đó Trần Quân xách một chiếc làn nhựa đến hợp tác xã. Tiếng bà con líu ríu hỏi thăm sự vắng mặt hôm qua của anh. Anh chỉ dám nói cháu bị mệt nên không ra được. Anh đứng giữa sân nhìn tất cả mọi người:
– Hôm nay có bác nào có đồ đạc gì cần sửa không ạ?
Một ông cụ tóc bạc phơ chống cái cuốc tre, giọng sang sảng:
– Đúng lúc lắm đấy! Cái cối xay nhà tôi kêu ken két mấy hôm rồi, chú rảnh thì qua ngó hộ cái.
Bên kia, một chị phụ nữ vừa trải thúng ngô, vừa cười nói:
– Xe đạp của tôi cũng hay bị tuột xích, mấy hôm nay khổ quá, chú coi sửa cho tôi với nhé.
Tiếng người gọi, tiếng cười xen lẫn tiếng leng keng của những chiếc búa, cối, làm cho sân hợp tác xã đầu giờ chiều rộn ràng hơn hẳn.
Trần Quân mỉm cười gật đầu, đặt chiếc làn nhựa xuống đất, tay xắn cao ống tay áo. Anh đáp bằng giọng điềm đạm, pha chút rụt rè nhưng cũng dứt khoát:
– Vâng, các bác để đó, cháu sẽ bố trí thời gian đến từng nhà xem rồi sửa cho ạ.
Anh vừa dứt lời, một loạt ánh mắt tin cậy hướng về phía anh, xen lẫn sự trìu mến như nhìn một chàng trai vừa khỏe khoắn, vừa siêng năng. Không khí hợp tác xã vốn đơn sơ, thiếu thốn, bỗng chốc ấm lên bởi niềm tin và sự gắn kết cộng đồng.
Trần Quân khẽ bước vào một căn phòng trong dãy nhà hợp tác xã. Một người đàn ông đang ngồi nhâm nhi bát chè tươi trên bàn. Thấy anh vào, ông mừng rỡ:
– Quân đấy à? Sao hôm nay mới ra thế?
Trần Quân đặt cái làn trên ghế, rồi nhẹ nhàng cầm ra một chiếc cặp lồng. Nhìn ông ta, nhỏ nhẹ đáp: – Chú Phó Chủ nhiệm… cháu xin gửi lại chú chiếc cặp lồng ạ!
Ông Phó chợt giật mình:
– Sao cậu lại có cặp lồng nhà tôi thế này?
Trần Quân khẽ cúi đầu, giọng thành thật:
– Dạ… hôm qua là em Lệ Thu thấy cháu không ra hợp tác xã nên em ấy đem cơm cho cháu ạ.
Ông Phó Chủ nhiệm nghe đến cái tên Lệ Thu thì khựng lại, tay đang cầm bát chè cũng sững giữa không trung. Ánh mắt ông thoáng biến đổi, có chút bất ngờ xen lẫn bối rối, nhưng rồi ông cố lấy lại vẻ điềm tĩnh, cười gượng gạo:
– À… ra thế… ừm… con bé ấy… cũng chu đáo với cậu quá nhỉ…
Trần Quân ngước nhìn ông, nét mặt ngập ngừng, rụt rè:
– Dạ, nhà chú có cái gì cần sửa không ạ? Để chiều cháu qua cháu sửa giúp chú.
Ông Phó Chủ nhiệm đặt vội chiếc cặp lồng sang một bên, vẻ mặt thoáng căng thẳng rồi lại nhanh chóng giãn ra, nở một nụ cười xã giao:
– Ờ… thì… tôi cũng không để ý lắm, vì thời gian ngoài này hết… có gì tôi về xem lại đã.
Ông đưa tay vuốt nhẹ xuống vạt áo, cố giữ giọng bình thản, nhưng khóe mắt vẫn còn ánh nét bồn chồn. Ông ngập ngừng một lát rồi nói thêm, giọng nhỏ đi:
– Với lại… chuyện con bé Thu nhà tôi đem cơm cho cậu… nó diễn ra lâu chưa?
Trần Quân giật mình khi nghe câu hỏi ấy. Anh cúi đầu, tay khẽ siết chặt quai làn. Đưa mắt nhìn xuống nền gạch, anh không biết đáp sao cho đúng. Bởi lý do anh gặp ông ta là có chủ đích. Trong khi bản chất lại không thể nói dối.
– Dạ… cháu… cháu…
Thấy thái độ ngập ngừng không giống một người giao tiếp hoạt bát như Trần Quân, ông Phó Chủ nhiệm im lặng, dựa hẳn lưng vào ghế, đầu hơi cúi xuống, ngón tay gõ nhè nhẹ lên thành bát chè. Ánh mắt ông chợt tối lại, thoáng chút suy tư xa xăm. Một lúc lâu sau, ông ngẩng lên, cố nở nụ cười như không có gì:
– Ừhm… Trần Quân, tôi hỏi câu này cậu đừng để bụng… có phải cậu đang có ý gì với con bé Lệ Thu nhà tôi đúng không?
Không khí trong căn phòng lập tức trở nên nặng nề. Câu hỏi bất ngờ của ông Phó Chủ nhiệm như tảng đá nặng ngàn cân làm Trần Quân nghẹn cả cổ họng. Anh đứng lặng, mặt nóng ran, hai bàn tay bối rối đan chặt vào nhau.
Một lúc sau, anh hít sâu một hơi, giọng nhỏ nhưng rắn rỏi:
– Dạ… cháu… không dám có ý gì vượt quá lễ nghĩa đâu ạ. Em Lệ Thu… chỉ là cháu muốn xin phép chú cho em ấy mỗi tối sang nhà bạn cháu để hướng dẫn ôn thi đại học thôi ạ.
Ông Phó thảng thốt, ngồi nhổm hẳn dậy như không tin vào tai mình:
– Ôn thi đại học? Cậu muốn nó học đại học sao? Bảo sao tối qua nó về cứ nằng nặc đòi tôi muốn học lên nữa cơ đấy. Hóa ra là hai cô cậu đã bàn với nhau rồi à?
Trần Quân im lặng không dám nói gì. Bởi cảm xúc của ông lúc này dường như anh đã biết trước.
Ông Phó nheo mắt, chăm chú nhìn anh, như muốn soi thấu từng lời từng chữ. Ngón tay ông vẫn gõ nhè nhẹ lên thành bát chè, nhưng ánh mắt lại ánh lên tia nghi hoặc. Một thoáng im lặng, rồi ông nhếch mép cười, giọng trầm xuống:
– Cậu ăn nói khéo lắm… Nhưng tôi làm cha, tôi hiểu con gái tôi. Nó đâu có hay để tâm đến người ngoài… Nếu nó tự nguyện đem cơm cho cậu, thì trong lòng nó chắc chắn có điều gì đó.
Trần Quân nghe thế, tim anh đập mạnh. Anh không dám ngẩng mặt, trong đầu chợt hiện lên hình ảnh Lệ Thu lặng lẽ đặt cặp lồng trước cửa, ánh mắt thoáng e dè nhưng đầy ân cần. Một làn sóng cảm xúc dâng lên, nhưng anh vội nuốt xuống, giữ giọng khiêm nhường:
– Thưa chú… cháu hứa với chú, cháu chỉ đưa em ấy đến nhà bạn cháu để ôn thi thôi ạ. Cháu không dám có ý nào khác.
Nghe đến đây, ông Phó Chủ nhiệm tựa hẳn lưng vào ghế, ánh mắt trầm mặc. Ông không nói thêm, chỉ đưa tay nhấc bát chè lên, uống một hớp rồi khẽ thở dài:
– Bạn cậu là ai? Cậu định đưa con bé nhà tôi đến nhà nào?
Trần Quân giờ thì ngẩng mặt lên, chậm rãi nói:
– Dạ, bạn cháu là nữ sinh viên, đang ở cùng gia đình anh Hoàng bộ đội, con bác Cẩn.
Ông Phó nghe đến cái tên anh Hoàng bộ đội, con bác Cẩn thì ánh mắt thoáng dịu đi đôi chút. Ông gật gù, tỏ vẻ đã nhận ra:
– À… nhà ông Cẩn thì tôi biết. Người ta gia giáo, nề nếp… cũng yên tâm phần nào. Tôi tưởng cậu định dạy con bé ở cái lều vịt của cậu nữa chứ.
Ông đặt bát chè xuống bàn, đôi tay đan vào nhau, ngồi trầm ngâm hồi lâu. Căn phòng như chìm trong một thứ im lặng khó nói. Chỉ còn tiếng quạt mo tre cọt kẹt khẽ vang trên đầu.
Một lúc sau, ông thở dài, giọng chậm rãi:
– Trần Quân này… tôi cũng không phản đối chuyện học hành. Con gái tôi nếu nó thật sự ham học, thì đó cũng là điều tốt. Nhưng cậu phải hiểu… gia đình tôi không dư dả gì, lại còn bao chuyện lo toan. Nó mà đi học tiếp, e rằng…
Ông bỏ lửng câu nói, mắt nhìn xa xăm như đang cân nhắc điều gì.
Trần Quân bước lên một bước, giọng tha thiết:
– Thưa chú… cháu biết việc ấy không đơn giản. Nhưng em Lệ Thu học giỏi, lại thật sự có quyết tâm. Nếu chú tin tưởng, thì cháu xin đứng ra lo chuyện đưa đón, và cháu sẽ bàn với bạn cháu để giúp em ấy ôn tập miễn phí. Cháu hứa với chú, cháu sẽ coi em ấy như… em gái của mình mà thôi.
Ông Phó lặng lẽ nhìn anh, trong ánh mắt vừa có sự dò xét, vừa ẩn chút xúc động. Ông im lặng rất lâu, cuối cùng khẽ gật đầu, giọng vẫn còn dè dặt:
– Thôi được… tạm tin cậu một lần. Nhưng Quân này, tôi nói thật, chuyện con gái… là thứ khiến người làm cha như tôi không thể nào lơ là. Nếu sau này có điều gì không phải, tôi sẽ là người đầu tiên đứng ra hỏi tội cậu.
Trần Quân cúi đầu thật sâu, giọng chắc nịch:
– Cháu xin hứa, sẽ không để chú phải phiền lòng.
Không khí trong phòng lúc này đã bớt căng thẳng, nhưng ánh mắt của ông Phó vẫn còn như ẩn giấu một lớp lo âu khác, chẳng dễ dàng gỡ bỏ.
