Sau khi chia tay gia đình Hạ Lan, cô giáo Hậu chạy xe ra về, lòng đầy phấn chấn. Mặc dù Hạ Lan chẳng nói lời nào, nhưng qua ánh mắt và cách cư xử, cô cảm nhận được nơi con bé sự ấm áp, tình cảm nhiều hơn mình từng nghĩ. Thế nhưng, khi biết được hoàn cảnh thật sự của gia đình cô sinh viên ấy, Hậu lại thở dài nặng nề. Cuộc sống vốn chẳng bao giờ giống như vẻ ngoài, chẳng ai biết sau những nụ cười kia họ đang gánh chịu những nhọc nhằn gì.
Trên đường về trường, bất chợt cô phanh gấp, dừng xe máy sát lề đường, rồi vội vã chạy tới một chiếc taxi đang đỗ bên cạnh. Cô hớt hải ngó nghiêng, như tìm kiếm điều gì đó. Người lái xe ngạc nhiên tưởng cô muốn đi taxi, vừa định mở cửa thì Hậu đỏ bừng mặt, lí nhí xin lỗi. Vừa quay lại xe, cô vừa thẹn thùng, vừa tự trách mình sao lại hành động vội vàng, để bản thân rơi vào một tình huống lố bịch đến thế.
Về đến trường, bước vào phòng Giáo viên, Hậu bỗng thấy bầu không khí khác thường. Một vài đồng nghiệp nhìn cô bằng ánh mắt lạ lẫm, vài người khẽ xì xào, thậm chí có kẻ còn cố ý tránh mặt. Cô đang hoang mang thì loa phát thanh trên tường vang lên, thông báo cô phải ngay lập tức đến phòng Hiệu trưởng.
Trong phòng, thầy Lê Sảng đã ngồi sẵn, sắc mặt nặng nề, uể oải. Trước mặt ông là mấy tờ giấy A4. Nhìn thấy Hậu, thầy chỉ ngước lên bằng ánh mắt rầu rĩ, rồi lại cúi xuống im lặng. Khi cô ổn định chỗ ngồi, Hiệu trưởng Hòa nhấc một tờ giấy trên bàn, trao cho cô. Hậu vừa nhận, đôi mắt lập tức mở to kinh hãi, tim đập thình thịch. Cô run run lật đọc và gần như không tin vào những dòng chữ trước mặt: “Biên bản họp hội đồng kỷ luật sinh viên Nguyễn Việt Trinh”.
Càng đọc, lòng cô càng chấn động. Thì ra ngay lúc cô đang đến thăm Hạ Lan, buổi họp kỷ luật này đã diễn ra mà không có sự tham gia của cô, thậm chí thầy Sảng cũng bị gạt ra ngoài. Khi cô thắc mắc, Hiệu trưởng Hòa lạnh lùng nói rằng chính cô đã vi phạm nguyên tắc làm việc: tự ý đi thăm sinh viên trong giờ hành chính mà không báo cáo. Do đó, nhà trường quyết định không để cô tham dự. Ông ta còn “nhẹ giọng” cho biết, vì xét thấy hành động của cô xuất phát từ sự quan tâm sinh viên nên sẽ không truy cứu thêm. Còn việc thầy Sảng, vì không có tên trong Hội đồng kỷ luật, tất nhiên cũng không được tham gia.
Chưa hết, Hiệu trưởng lại đặt thêm một tờ giấy nữa trước mặt Hậu: quyết định tạm dừng công tác chủ nhiệm lớp QLDA - 65A, giao lại cho cô giáo Hà Tố Anh trong vòng một tuần. Sau đó, Hậu sẽ được điều động về Trung tâm đào tạo hợp tác Khoa Tại chức. Trong thời gian chờ bố trí công việc chính thức, cô phải giảng dạy tạm thời ở một trung tâm đào tạo cách nhà gần 30km. Con đường ấy vốn xa xôi, khúc khuỷu, lại mất cả giờ đi lại mỗi ngày – nghĩ đến thôi cũng đủ khiến Hậu nặng nề.
Cô không kìm được, cất giọng run run:
– Thưa thầy, vì sao lại điều chuyển công tác của tôi khi chưa có sự thống nhất?
Hiệu trưởng Hòa nhếch giọng, vẫn giữ vẻ quan chức lạnh nhạt:
– Đây là sự điều động cần thiết để cân đối nhân sự trong trường. Nếu cô thấy khó khăn thì cứ viết đơn, nhà trường sẽ xem xét chi tiết hơn.
Không còn cách nào khác, Hậu đành im lặng. Ông Hòa nhìn cô, rồi dặn thêm:
– Nếu còn thắc mắc, cô hãy viết bản tường trình gửi lại cho tôi sau. Giờ tôi muốn làm việc tiếp với thầy Sảng.
Căn phòng chùng xuống trong khoảng lặng nặng nề. Lê Sảng khẽ nhổm dậy, chậm rãi nói:
– Tôi đã hiểu. Không còn gì để làm việc thêm. Xin phép ra ngoài.
Lời nói dứt khoát của thầy khiến Hiệu trưởng Hòa thoáng ngỡ ngàng, còn Hậu thì lặng người, trong lòng hoang mang tột độ…
Sau khi ra khỏi phòng Hiệu trưởng Hòa được một lúc, cô giáo Hậu và thầy Lê Sảng ngồi lặng trong một quán cà phê nhỏ gần trường. Cả hai đều mang trong lòng nỗi niềm riêng, tâm trạng nặng nề khó giãi bày.
Thầy Sảng khẽ khuấy chiếc thìa trong ly cà phê trước mặt, trầm ngâm rất lâu rồi mới chậm rãi cất lời:
– Cô Hậu… có lẽ tôi sẽ dừng công tác tại ngôi trường này. Tôi sẽ xin chuyển về một trường cấp ba ở quê nhà. Lúc còn ngồi trong đó, trước khi cô đến, tôi vẫn còn lưỡng lự. Nhưng khi nghe những gì Hiệu trưởng Hòa nói về sự phân công đối với cô trong thời gian tới, quyết tâm của tôi càng trở nên mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Chỉ sáng mai thôi, tôi sẽ thực hiện nó một cách dứt khoát.
Nghe vậy, cô giáo Hậu thoáng giật mình. Tâm trạng cô vốn chẳng khá hơn thầy là bao, nhưng khi thấy thầy Sảng buông lời như thế, cô càng chùng lòng. Đang định lên tiếng động viên thì ông đã nói tiếp:
– Ngày tôi được nhận vào trường, tôi vô cùng hãnh diện. Gia đình, bạn bè, vợ con và cả bà con ở quê đều xem đây là một niềm vinh dự, là nơi thiêng liêng mà ai được học tập, làm việc cũng lấy làm hãnh diện. Nhưng rồi tôi nhận ra, tất cả chỉ là lớp vỏ hào nhoáng bên ngoài. Có những việc, họ dám công khai làm, dám ngang nhiên thực hiện mà tôi tin rằng không một trường đại học nào khác dám nghĩ tới. Ban đầu, tôi còn cho rằng đó chỉ là trường hợp cá biệt, là ngoại lệ xuất phát từ tình người, nên tôi tự nhủ phải nghĩ thoáng, không để bản thân bị phân tâm.
– Nhà trường luôn rao giảng cho sinh viên về tính kỷ luật, sự trung thực, lòng công bằng, bác ái, văn minh… Nhưng rốt cuộc tất cả chỉ là khẩu hiệu. Chỉ khi ở vai trò giáo viên giám thị như tôi, tôi mới thấu hiểu hết những gì nằm phía sau tấm màn ấy.
Ông lắc đầu ngao ngán. Trong lòng cô giáo Hậu cũng dâng lên bao nỗi niềm khó tả, bộn bề suy nghĩ khiến cô chẳng thể thấu hết từng lời ông nói. Chỉ khẽ thở dài, cô cất giọng đồng tình:
– Tôi cũng giống như thầy… Ngày ấy, khi được làm giáo viên trợ giảng rồi dần trở thành giáo viên chính thức, sau đó được tin tưởng giao làm giáo viên chủ nhiệm, tôi đã coi đó là sự ghi nhận cho mọi nỗ lực của bản thân. Nhất là khi ngôi trường ấy lại là Đại học Thanh Xuân – nơi bao người mơ ước. Bạn bè tôi ai cũng ngưỡng mộ, thậm chí ghen tị khi tôi đỗ kỳ thi công chức năm đó.
Cô dừng lại một nhịp, ánh mắt lắng đọng như nhìn về quá khứ. Rồi chậm rãi nói tiếp:
– Nhưng rồi tôi nhận ra, tất cả cũng chỉ như ánh nắng trong một ngày: có bình minh, rồi cũng đến lúc hoàng hôn. Dù vậy, tôi không hề hối tiếc… vì những gì mình đã làm đều xuất phát từ tấm lòng và trách nhiệm. Có lẽ tôi cũng không phù hợp với môi trường này. Tôi chưa thể mạnh mẽ như thầy, chưa chuẩn bị sẵn cho mình một chốn để tiếp tục bước đi. Nhưng tôi tin rằng, mình sẽ tìm được nơi có thể cống hiến trọn vẹn, nơi công sức được nhìn nhận khách quan. Một nơi trong sạch, xứng đáng là vườn ươm để sinh viên phát triển, góp phần xây dựng đất nước này.
Thầy Sảng khẽ ngẩng lên, khóe môi nhếch thành một nụ cười chua chát. Ông nhìn Hậu, giọng khàn khàn vang lên trong không gian tĩnh lặng:
– Nếu một ngày nào đó cô thật sự tìm được một nơi như thế… xin hãy cho tôi biết với. Tôi cũng muốn được tận mắt chứng kiến nó…
Cả hai cùng khẽ cười. Nhưng đó không phải là nụ cười của niềm vui hay sự lạc quan. Nụ cười ấy pha lẫn chua xót và bất lực, giống như một cách tự giễu chính mình khi niềm tin bị xói mòn. Với thầy Sảng, nụ cười là sự buông bỏ, là tấm màn mỏng che đi những vết thương trong lòng. Còn với Hậu, nụ cười lại như một hơi thở gượng gạo, vừa để giấu nỗi hoang mang, vừa để tự trấn an mình rằng hy vọng vẫn còn đâu đó.
Trong giây phút ngắn ngủi ấy, hai người đồng nghiệp – vốn cùng chung niềm tin và lý tưởng – lại như những kẻ lữ hành cô độc trên một con đường nhiều bóng tối. Họ chỉ còn biết dùng nụ cười để níu giữ chút nhân nhượng cuối cùng trước thực tại nghiệt ngã.
************************************************
Việt Trinh tỉnh dậy khi trời đã nhá nhem tối. Trên người cô phủ một lớp chăn mỏng. Ngạc nhiên, cô khẽ cầm lấy tấm chăn trong tay, một mùi hơi người quen thuộc. Rõ ràng trước đó cô không hề đắp chăn, vậy chắc chắn là sư phụ đã lặng lẽ đắp cho cô.
Cô đưa tay vuốt lại mái tóc rối, rồi bước nhanh về phía khu nhà kính đã lên đèn. Nhưng khi vào đến nơi, không thấy bóng dáng sư phụ đâu cả. Linh cảm thúc giục, Việt Trinh chạy đến bên bức vách, ấn vào bộ điều khiển. Trên màn hình lớn nhiều góc quay camera, hiện rõ chiếc ô tô của sư phụ vẫn đang đỗ trong sân nhà.
Cô vội quay người, rảo bước vào hành lang dẫn về phía phòng ngủ ở góc trong cùng. Khi đi ngang qua quầy bếp, ánh mắt cô bất chợt dừng lại. Trên bàn là bữa ăn thịnh soạn đã được bọc kín bằng màng thực phẩm, đặt dưới một chiếc lồng thủy tinh trong suốt. Trái tim cô thoáng run lên—sư phụ đã tự tay vào bếp nấu bữa tối.
– Sư phụ? – cô cất tiếng gọi.
Một thoáng im lặng, rồi từ xa vọng lại tiếng hồi âm khẽ vang, mơ hồ như đến từ nơi sâu dưới lòng đất.
- Ta ở dưới này..
Việt Trinh bước đến trước tấm vách kính cuối hành lang, ngay sát phòng ngủ. Cô đưa tay chạm lên bảng điều khiển đang phát ra làn sáng xanh nhạt nhòa. “Tách!”— cánh cửa mở ra, để lộ một cầu thang ngắn dẫn xuống bên dưới. Đèn dưới bậc thang bật sáng, ánh sáng đổi màu hắt ngược lên khiến mỗi bước chân của cô như đang dấn thân vào một con đường lung linh đầy sắc màu.
Bên dưới mở ra một không gian rộng rãi, nổi bật nhất là chiếc bể bơi phẳng lặng như tấm gương, ánh đèn dịu hắt xuống mặt nước lấp loáng. Phía góc xa, sư phụ đang ngồi trong một gian phòng nhỏ, được quây lại bằng những tấm vách gỗ phủ giấy mỏng, không quá cao. Từ đó, một làn hương trầm thoang thoảng lan tỏa, quyện trong không khí mát lạnh.
Sư phụ ngồi bất động trên đệm, dáng thiền an nhiên, trên người chỉ là bộ quần áo vải thô hai mảnh đơn giản. Khuôn mặt tĩnh lặng, ánh mắt khép hờ như chẳng vướng bụi trần, khiến cả không gian càng thêm trang nghiêm mà cũng bình yên lạ lùng.
Trinh khẽ bước vào căn phòng, ánh sáng mờ dịu từ những tấm vách gỗ phủ giấy mỏng khiến không gian tràn ngập vẻ tĩnh lặng. Sư phụ ngồi ngay ngắn giữa gian, hai tay đặt nhẹ trên đùi, đôi chân vắt chéo trong thế tọa thiền, mắt lim dim như đang lắng nghe nhịp thở của đất trời.
Việt Trinh lặng lẽ tiến đến, khom người ngồi xuống cạnh thảm, cố giữ cho từng cử động thật khẽ để không làm gián đoạn sự yên bình. Thế nhưng, chỉ một lúc ngắn, sư phụ khẽ thở dài qua đôi môi đã tẩy trang điểm, chậm rãi mở mắt. Đôi mắt cô sâu thẳm mà hiền hòa, gương mặt xinh đẹp của sư phụ ẩn hiển trong ánh đèn mờ bỗng quyến rũ ma mị đến nao lòng. Mặc dù Đài Trang đã tuổi ngoài ba mươi, ánh nhìn dừng lại trên gương mặt Trinh.
– Ta có chuyện này muốn nói với con… – giọng cô vang lên trầm thấp, chậm rãi..có phần hệ trọng.
– Trinh à… em đã bị nhà trường ra quyết định đình chỉ học, lấy lý do chờ kết quả điều tra từ cơ quan công an. Chiều nay, cô giáo Hậu đã gọi điện báo cho luật sư Giang, nhưng lúc ấy em đang ngủ, ta không nỡ đánh thức để nói.
Việt Trinh khẽ gật đầu, Khi nghe đến việc mình bị đình chỉ học, cảm giác như cô bé đã biết trước và sẵn sàng đón nhận kết quả. Nhưng thay vì để sự buồn bã tràn lấp, khóe môi cô lại khẽ nhếch lên, nở một nụ cười mỏng nhẹ. Nụ cười ấy vừa gượng gạo, vừa kiên định, như một cách để chống chọi với sóng gió, khiến sư phụ phải thoáng ngạc nhiên: cô trò nhỏ ngày nào giờ đã rắn rỏi đến thế.
– Sư phụ… con có đáng phải chịu như vậy không? – Trinh lên tiếng, giọng nhỏ mà dứt khoát.
Sư phụ nhìn sâu vào mắt cô, ánh nhìn không trách móc, chỉ có sự thấu hiểu:
– Nếu là ta, ta cũng sẽ làm như con. Bởi ai rồi cũng cần giữ lấy tôn nghiêm của chính mình.
Nghe thế, Trinh bỗng cảm thấy lòng nhẹ hơn. Cô mỉm cười, lần này không gượng ép mà là thật lòng:
– Con cũng nghĩ vậy. Tôn nghiêm của con là không nam giới nào được phép chạm vào người con. Con chưa bao giờ hối hận, dù có phải rời khỏi ngôi trường đấy… con cũng sẽ không áy náy.
Không gian lặng đi một nhịp, chỉ còn mùi trầm vấn vương. Sư phụ khẽ thở dài, rồi chậm rãi nói tiếp:
– Lớp học của con đã được phân công cho giáo viên khác. Còn cô giáo Hậu và thầy giáo nào đó… họ đã bị điều chuyển đi nơi khác. Ngày mai, ta sẽ cùng con đến trường, để làm rõ mọi việc.
Lời vừa dứt, tim Việt Trinh như thắt lại. Sắc mặt cô tái đi, đôi mắt mở to, không tin nổi vào điều vừa nghe thấy. Một nỗi sợ cuộn lên, chẳng phải cho bản thân mà cho những người đã vô tình bị kéo vào vòng xoáy này.
– Không… không thể nào… – Trinh thì thào, hai bàn tay run rẩy siết chặt vạt áo mình. Hình ảnh cô giáo Hậu dịu dàng, thầy Sảng trầm mặc, lần lượt hiện lên trong đầu, như những mảnh ký ức đang rơi vỡ.
Cô bỗng bật dậy, bước vài bước loạng choạng về phía bể bơi, rồi dừng lại, hai vai run run. Trong lồng ngực, vừa là nỗi lo âu nghẹn ứ, vừa là một thứ cảm giác tội lỗi nặng nề. Việt Trinh quay lại, ánh mắt long lanh nhìn sư phụ, giọng nghèn nghẹn:
– Là… vì con mà hai người như vậy sao?
Sư phụ vẫn ngồi yên, đôi mắt ánh lên nét từ bi, nhưng cũng bất lực. Cô không vội đáp, chỉ đưa tay ra, ra hiệu cho Trinh hãy ngồi xuống lại, giữ tâm mình tĩnh lặng.
Việt Trinh lặng lẽ quay lại, ngồi xuống trước mặt sư phụ. Nỗi sợ hãi vẫn còn vương trong ánh mắt, nhưng trong đó cũng bắt đầu nhen lên một ngọn lửa quyết tâm. Cô cắn chặt môi, cố nén dòng cảm xúc rối bời trong lồng ngực.
Sư phụ nhìn cô bé, giọng trầm tĩnh vang lên như từng đợt sóng êm ái:
– Không ai có thể nói chắc điều gì. Nhưng em phải hiểu, trong cuộc đời này, mỗi hành động đều mang theo hệ quả của nó. Chuyện cô Hậu hay thầy Sảng bị điều chuyển, có thể là do bên trên muốn tìm cớ vì họ đã đứng về phía con. Nhưng Trinh à, em không cần tự đổ hết tội lỗi lên mình.
– Dù thế nào… em cũng không thể để thầy cô chịu thiệt thòi chỉ vì con. Con phải làm gì đó… phải làm rõ tất cả…
Sư phụ khẽ gật đầu, đôi mắt ánh lên sự nghiêm nghị nhưng cũng đầy thương xót:
– Ta biết. Ngày mai, ta sẽ cùng em đến trường. Nhưng nhớ kỹ, muốn đấu lý với họ, thì chúng ta không thể nói suông, vậy em nghĩ xem chúng ta có cơ sở gì để chứng minh hai thầy cô đó bị oan uổng?
Trinh siết chặt nắm tay, hít một hơi sâu. Trong lòng cô hỗn loạn suy nghĩ đủ điều. Nhưng không tài nào có được phương hướng..cô buồn bã.
– Em không có cách nào..sư phụ à.
Sư phụ chậm rãi đứng dậy, từng cử động khoan thai, toát lên vẻ điềm tĩnh thường ngày. Bà khẽ cởi bỏ lớp áo thiền giản dị, động tác uyển chuyển mà dứt khoát, như đang trút bỏ đi lớp bụi trần còn vướng lại. Dáng người mảnh mai dần hiện rõ, đường nét gợi cảm của một nữ nhân đã trải qua rèn luyện võ thuật lâu năm, dẫu bước qua tuổi ba mươi vẫn giữ nguyên sức hút mạnh mẽ khiến người nam giới khó lòng rời mắt.
Việt Trinh khẽ khựng lại. Ánh mắt cô lỡ dõi theo, rồi vội vàng cụp xuống, đôi gò má bừng lên sắc hồng. Trong lòng trào dâng một thứ cảm xúc khó tả: vừa ngượng ngùng bối rối, vừa không khỏi thầm kính phục trước vẻ đẹp cứng cỏi và duyên dáng của sư phụ.
Nhưng rồi rất nhanh, khi ánh mắt vô tình chạm đến bóng lưng của người, Trinh lặng đi. Trái ngược với dáng vẻ uyển ả ở phía trước, tấm lưng ấy đầy rẫy những vết sẹo chằng chịt, lớn nhỏ đủ hình dạng, hằn sâu trên làn da. Một thoáng kinh ngạc dấy lên trong tim, khiến Trinh chết lặng. Cô không thể hình dung sư phụ của mình đã phải trải qua bao đau thương thế nào mới để lại những dấu tích nặng nề đến vậy.
Giữa không gian trầm mặc, bóng dáng sư phụ bước thong dong về phía bể bơi, uyển chuyển mà uy nghi, khiến Trinh càng thêm thấy rõ khoảng cách giữa sự thanh tịnh siêu thoát của cô và sự bối rối vụng về nơi mình.
Vuốt mái tóc dài rực đỏ trong ánh sáng nhạt nhòa đẫm nước ra sau gáy. Sư phụ khẽ nói:
- Việt Trinh, nếu muốn người khác làm theo ý mình, trước hết ta phải có thứ vượt trội hơn họ. Tiền bạc, địa vị… tất cả đều quy tụ lại trong một chữ: quyền lực. Có người giàu có, nhưng không nắm được quyền lực; nhất là trong xã hội, ở đất nước này, tiền chưa đủ để định đoạt. Ngược lại, những ai có quyền lực trong tay thì sớm muộn gì cũng sẽ có tiền, thậm chí rất nhiều.
Em hãy nhìn hai thầy cô giáo của mình. Họ đều là những người trưởng thành, có tri thức, có đạo lý. Thế nhưng, khi đối diện với những quyết định bất công, họ vẫn phải im lặng chấp nhận, không thể phản kháng. Vì sao? Vì họ không có quyền lực. Địa vị của họ trong công việc cũng như trong xã hội đã buộc họ phải cúi đầu trước mệnh lệnh của kẻ khác. Dù điều đó đúng hay sai, họ vẫn phải cam tâm mà thuận theo, bởi sự thật ấy không thể thay đổi.
Việt Trinh thở dài, hơi thở khẽ tan trong không gian vắng lặng. Cô đã hiểu trọn ý sư phụ muốn nói. Lặng lẽ đứng dậy, Trinh tiến về phía bể bơi, để từng bước chân trần khẽ vang trên nền gạch lạnh. Cô ngồi xuống cạnh mép bể, thả đôi chân dài miên man chìm dần trong làn nước xanh tĩnh lặng, bên cạnh bóng dáng uy nghiêm của sư phụ.
– Thâm tâm em rất áy náy… – giọng Trinh run nhẹ, đôi mắt rũ xuống. – Nếu em biết trước thầy cô sẽ phải gánh lấy hoàn cảnh như vậy, em đã không để họ đứng ra vì em. Em thấy mình bất lực… bất lực với chính bản thân mình.
Một làn sóng gợn khẽ dâng lên. Sư phụ từ dưới nước trồi lên, giọt nước long lanh chảy dọc theo gương mặt an nhiên. Hai cánh tay rắn rỏi khoác lên thành bể, bờ vai săn chắc ánh lên dưới ánh sáng dịu mờ. Nửa thân dưới ẩn hiện trong dòng nước, hòa cùng hơi thở khoan thai, tĩnh lặng như thể cả thế gian này chẳng gì có thể lay động.
Ánh mắt sư phụ lặng lẽ dõi theo Trinh, vừa kiên định vừa chan chứa thương cảm.
- Những việc hai thầy cô làm, ta tin họ đã lường trước những điều sau này xảy ra. Nên em không cần quá áy náy… chúng ta chỉ là một người nhỏ bé trong xã hội này. Không phải thánh nhân có thể cứu rỗi được toàn thiên hạ. Chỉ là sau này nếu có “cơ hội” hãy nhớ đến họ là được.
Việt Trinh ủ rũ đứng dậy, nét mặt đượm buồn, lững thững bước lên lầu. Sư phụ gọi theo nhắc cô ăn cơm. Cô chỉ lắc đầu tỏ ý không muốn. Không còn cất được lời nói. Bóng cô bé trải dài trên sàn nhà..
Đài Trang thở dài..
- Con nhóc này..giờ đã lớn như vậy rồi. Sắp thành mẹ trẻ con đến nơi rồi đây.
