Đơn vị trao đổi: 1 Bọc thịt khô nặng khoảng 10 kg 5 Bọc thịt khô đổi nắm muối cỡ trứng gà
Vài ngày sau. Trời hừng sáng. Tiếng gà rừng te te vẫn còn đâu đó. Tiếng chim hót thưa thớt trên cây. Tuấn Minh và Mơ đang đứng trên khoảng đồi phía Đông Nam lạc Tắc kè. Chỗ này thế đất thoai thoải, chủ yếu là cây bụi. Chàng nhìn quanh rồi dừng chân bên suối. “Chỗ này!” Cách chục bước chân là dòng suối nhỏ chảy róc rách. Bên kia bờ là bùng không lớn lắm. Bao quanh bùng hai bên là mênh mông cỏ lau sậy. Xa xa là mấy giống chim nhỏ đang bì bõm trên bãi đất ngập nước. Phía sau là rừng cây bụi. Vài con nai gặm cỏ rồi ngẩng đầu nhìn quanh. Bên kia bùng là dòng suối lớn. Bên kia suối lớn là lạc Phăng. Còn đi về phía Tây lạc Tắc kè là khoảng đất của lạc Xương Trắng. Mọi chuyện bắt đầu từ cách đây ba ngày. Trong hốc có nhiều xác thú lẫn máu nên vô tình thu hút bầy chó (hoang ). Trong lúc lũ lạc đi đốt hang thì bầy chó tìm đến hốc. Trong hốc chỉ có Mo và người già nên không chống lại được. Cuối cùng bị bầy chó giết. Lúc lũ lạc trở về phải đánh nhau một hồi lâu bầy chó bỏ đi. Trong hốc xác ba người già và thú nhỏ vãi khắp nơi. Sau đám ma, Cả Ngà nhường chức Tròn rồi làm Mo đời kế. Tròn làm Cả đời này. Bây giờ, ở lạc Tắc kè có hai bề trên là Mo Ngà và Cả Tròn. Đối với Tuấn Minh đây là chuyện xấu. Chàng hiềm khích Tròn nên tự cảm thấy không ổn thế là xin ở riêng. Chàng chủ động đề nghị ở chỗ phía Đông Nam và mỗi tuần trăng nộp 3 bọc thịt khô. Chú thích: Bùng: bãi đất nổi lên giữa suối; đảo: vùng đất nổi lên giữa hồ biển; cù lao: bãi đất nổi lên giữa sông. Lúc này lũ lạc vẫn đốt hang. Việc này không kéo dài lâu vì hang đốt mãi cũng hết. Rồi lũ lạc quay lại cuộc sống cũ. Còn Tuấn Minh đi đường mới. Tuấn Minh chọn nơi này mở cơ đồ vì: Lẽ đầu, chỗ này cái ăn dễ kiếm. Cứ nhìn hai nhánh suối phía trước sẽ có rất rất nhiều tôm cá. Người thời này không biết chế bẫy nên không để ý. Còn Tuấn Minh thì khác, chàng sẽ có cách bắt sạch chúng. Sau này còn làm lồng nuôi cá. Nguồn cá ăn mãi không hết. Lẽ tiếp, vùng đất xung quanh cải tạo để trồng khoai. Làm nông không lo thiếu nước thì còn gì bằng. Lẽ cuối, dựng nhà trên bùng không lo thú dữ. Dòng suối chảy quanh và đầm lầy là tường rào tự nhiên. Không sợ sói cọp báo gấu. Bài học ở hốc của lạc Tắc-kè ngay trước mắt. Không lặp lại ở đây. Dựng cơ đồ từ số không cần nhiều người và của. Tuấn Minh chỉ có Mơ bên cạnh. Làm gì cũng từ từ. Mơ theo chồng đến đây. Chồng bảo ở riêng tốt hơn. Mơ nghĩ chồng sẽ tìm hốc mới nhưng không. Ở đây sao sống, cá không bắt được, chỗ ở không thấy. Mơ tin chồng biết gì và sẽ không làm vợ con khổ. Tuấn Minh lúc này bắt đầu bằng kiếm cái ăn, cái đói làm khó cái khôn. Chàng muốn chế chúm để bẫy cá tôm. Chúm dạng ống, hai đầu có nắp dạng phễu, nắp phễu để hở. Nắp phễu hoạt động như cửa một chiều. Bẫy hoạt động: cá tôm vào chúm ăn mồi qua cửa một chiều nhưng không ra được. Ngày trước, chúm mỗi vùng to nhỏ theo cá tôm. Vùng cao và trung du, chúm bé cỡ bắp đùi vì tôm cá ít. Vùng đồng bằng ven biển, chúm to và dài bằng người lớn vì cá tôm nhiều. Tuấn Minh không chặt tre làm chúm mà bẻ những cây sậy. Sậy thân cao 3-4 mét to cỡ ngón tay cái. Tuấn Minh bẻ sậy rồi dùng dao nhỏ gọt tỉa phần thừa còn 2 mét làm nan. Nếu chúm cỡ người lớn đường kính 40 cm thì cần 64 nan. Để liên kết nan, Tuấn Minh bẻ nhiều cành tre uốn thành 8 cái vành đường kính từ 40 cm đến 20 cm. Cuối cùng cắt dây rừng buộc nan theo vành. Một cái ống dài 2m, chỗ giữa phình to 40 cm, hai đầu chúm nhỏ còn 20 cm. Nan cách nhau 1cm. Cuối cùng chế nắp hình phễu bằng cành tre dài 40 cm có nan thưa để cá bơi lọt. Cuối cùng là se nhiều dây rừng thành sợi to cỡ ngón tay làm dây neo. Cá thuộc giống ăn thịt, thích mùi máu. Mơ cũng không ngồi chơi, chồng bảo xuống suối bắt ốc nhái để trưa nay ăn ngon. Nàng vui lắm. Tuấn Minh dã nát đám mồi tạp rồi gói vào lá sậy thành bó bùi nhùi để không bị trôi. Chàng bỏ mồi vào chúm. Chúm khá nặng. Ước lượng khoảng 40-50 kg. Thời gian tới cần trẻ tre vót nan cẩn thận. Vừa nhẹ vừa bền. Chúm này ngâm nước khoảng 3 ngày là bỏ. Hai người khênh chúm ném xuống nước. Một. Hai. Ba…Ùm…. Nó chìm dần. Vài sủi bọt nổi lên. Đoạn suối này chỗ sâu khoảng 1,5 m. Dây neo được buộc vào cây gần đó. Mơ kiếm gốc cây, nhóm lửa, vót xiên, cắt lá chuối ngồi đợi. Trong lúc đó Tuấn Minh đi lên vạt rừng đào ít khoai. Sau đó về chỗ Mơ. Trời ngang trưa, Tuấn Minh thăm chúm xem thế nào rồi. Dây neo dật dật liên tục. Chàng lập tức kéo dây neo. Chúm nổi lên từ từ rồi tiến về bờ suối. Thân chúm truyền lại cảm giác dật dật như vật sống. Mơ thấy chồng kéo dây nên kéo phụ. Vật gì nặng thế. Tuấn Minh nhìn qua nan chúm. “Nhiều đấy". Bên trong lúc nhúc cá. Chàng tháo dây buộc một nắp rồi cẩn thận dựng đứng chúm để cá rơi ra. Mơ thì mừng lắm. “Cá. Nhiều.” Một sức xiên cá dưới suối hết ngày cũng được nhiều thế này là cùng. Hôm nay no bụng rồi. Ba lăng một trê. Mỗi con to cỡ ống điếu. Thêm vài con chép mè nhỏ hơn. Chú thích: Cá lăng và trê cùng kiếm ăn tầng đáy. Cá trê màu đen, cá lăng màu bùn. Còn lại đều da trơn, nhiều râu quanh miệng. Tuấn Minh vui lắm. Chàng chưa bao giờ bắt nhiều như thế. Ngày trước chàng câu cá nhỏ, hôm nay bẫy được cá to. Đã. Tuấn Minh nhanh chóng dùng đá đập đầu cho chúng chết hẳn rồi dùng dao nhỏ mồ hết số cá. Phần lòng cá được vò trộn với lá cỏ rồi cuốn thành bọc rồi bỏ vào chúm làm mồi. Hai người khiêng chúm cách chỗ cũ chục mét rồi quăng xuống nước. Tiếp theo là nướng cá. Tuấn Minh sẽ làm món cá nướng xả. Cây xả nhổ lên bỏ gốc lá thừa rồi rửa sạch thân. Sau đó thái nhỏ. Cá rửa sạch khứa thân rồi nhét bột xả. Xiên que rồi nướng. Mia cầm xiên lật qua lại. Mùi cá thơm khó tả. Cây này cũng ăn được à. Sau bữa trưa, đôi trai gái thăm chúm. Họ kéo nó từ từ về bờ. Cảm giác dật dật mạnh hơn lần nữa. Hồi hộp đồ ra đất. “Quá nhiều.” Mơ nổi da gà. Từ bé chưa thấy nhiều cá thế này. Phải năm người ăn thì hết. 8 lăng 5 trê cùng chục cá nhỏ hơn. Mấy cá bò loằng ngoằng trên mặt đất bò trốn vào bụi. Tuấn Minh và Mơ vội dùng đá đập đầu cho chúng chết hẳn. Rồi hai người mổ hết số cá. Lòng cá lại làm mồi bỏ ngược lại chúm. Họ lại quăng chúm cách đó chục mét. Tiếp theo là lo hun khói số thịt. Tuấn Minh bẻ cây cắt dây rừng gom lá củi khô tí là xong. Nhìn ngọn lửa cháy bập bùng. Vậy là cái ăn hôm sau không cần lo. Thật sự cá tôm ở đây quá nhiều. Khác xa ngày trước. Xem ra dễ có một tháng dư ba bọc thịt khô. Trời gió ngang chiều. Tuấn Minh tranh thủ chặt tre để ngày mai làm tiếp. Mơ phụ giúp chồng làm việc. Đến hoàng hôn, vợ chồng nghỉ làm. Họ ăn tối rồi kiếm chỗ ngủ. Sự thật hôm nay ngủ ngoài rừng. Tuấn Minh kiếm gốc cây có hai chạc khá cao. Sau đó đốt lá khô dưới gốc. Rồi đái lên. Để trời tối cho đám bò sát có độc không bò ngược lên. Họ ngủ chung trên cây. Lần 1 chỉ là hai người xa lạ. Sau chục ngày lần 2 đã là vợ chồng. Nhanh thật.
