Bây giờ là giữa mùa đông. Tuyết rơi xuống bất cứ lúc nào. Nhiều con vật tìm trỗ trú đông thay vì ra ngoài. Dĩ nhiên là những thú ăn thịt sẽ luôn đói ăn trong mùa này. Ở phía Tây lạc Tắc-kè là lạc Xương Trắng. Cách hang khá xa là dốc chó vì có đàn chó. Đàn chó sống theo đàn nhiều lần cắn người nên người lạc Xương Trắng cũng ít lại gần. Dù mùa đông nhưng trong hang lúc này chỉ có vài chó con. Một chó con mới cai sữa, lông nó màu đen bông. Nó vừa tỉnh ngủ nhưng không thấy mẹ. Nó nhìn xung quanh là anh em cùng lứa. Nó nhìn ra cửa hang rồi bước ra. Bỗng nó hắt xì hơi. Lạnh quá. Nó lại đi vào nằm góc hang. Một lúc sau chó con nghe tiếng sủa bên ngoài. Thì ra đàn chó về hang sau chuyến săn. Chó mẹ vừa về hang liền đến nằm cạnh đàn con. Nó liếm liếm chó con trìu mến. Bụng chó mẹ vẫn đói vì chuyến săn không có gì.
Ở núi Tắc- kè. Lũ lạc ở nhà tránh rét. Theo lời dặn của Tuấn Minh, chuồng gà lợn được phủ lá kỹ để không lạnh.
Cách núi Tắc- kè khoảng một ngày đường về phía Đông. Tuấn Minh đứng trên mỏm núi của lạc Lói nhìn về phía xa. Chỉ cần đi qua núi này là về nhà nhưng Cả Tròn dẫn đi đường vòng qua khe suối. Đêm qua Tuyết rơi. Đội sức dựng lều ngủ qua đêm trên lá tươi. Nếu hôm nay không kịp là ngủ qua đêm nữa. Tuấn Minh nói kiểu khỏi hiểu. “Cả Tròn. Sao không đi thẳng qua dãy núi kia.” Cả Tròn nhìn vẻ bất đắc dĩ. “Không được. Lũ người lạc Phăng sẽ đánh.” Tuấn Minh đưa tay trước mặt. Tuyết rơi phất phơ rơi trên bàn tay. Sáng nay chàng háo hức sờ nhìn tuyết, lúc này cảm giác ấy thay bằng cái lạnh tím tái chân tay. Tuấn Minh bước đi thẳng hướng về nhà. “Đi thẳng.” Tuấn Minh đi trước, nhắm hướng đi thẳng qua đất lạc Phăng. Chàng không ngại đánh mà nghĩ xa hơn: Tuyết rơi đầu mùa, người lạc Phăng ở trong hang đến khi hết cái ăn, nhanh thì 1 tuần, quá đủ để mình đi qua. Cả Tròn và đội sức đi theo. Cả Rồng nghĩ nhiều thứ kỳ quái trong đầu. Tin rằng nếu gặp người lạc Phăng đánh, cả Rồng sẽ nghĩ cách kì quái để “dữ hoá lành”. Đoàn người đi ngang qua đoạn suối cạn trước mặt. Phía trước là khoảng đất lạc Phăng. Tuấn Minh nhìn lên đỉnh núi nhìn vào ngọn cây làm hiệu. Chỉ cần lên đỉnh núi rồi đi xuống là đất lạc Tắc-kè. Đoàn người đi ngược lên. Lũ người men theo một vách đá. Tuấn Minh bất giác nhìn ngược lên. Ở trên cao khoảng 5 mét là tổ ong mật bám vào cành cây. Chúng rất dễ nhận ra vì dạng nửa hình tròn, màu vường, phần bám vào cành màu đất. Những ong bám vào tổ nhung nhúc như ruồi bu. Tuấn Minh bất giác nổi da gà. Tuấn Minh ra hiệu đội đứng lại và nhìn lên. Cả Tròn nhìn lên cao. Tổ ong to dài cỡ sải tay. Trong kí ức của chàng, muốn ăn ong phải bị ong đốt. Đốt đau. Nhẹ thì nằm sốt ba ngày, nặng thì chết vì sưng toàn thân. Có cách khác là dùng sào móc rụng tổ ong rồi chạy. Hôm sau quay lại nhặt tổ ong. Nhưng đây là đất lạc Phăng. Cả Rồng định quay lại à. Hiểu được mọi người nghĩ gì. Tuấn Minh nói trước. “Có cách. Ong không đốt.” Có cách sao. Cả Rồng có nhiều ý nghĩ kì quái gì đây. Tuấn Minh chỉ vào một bãi đất khá bằng gần đó. “Tối nay. Đốt. Giờ thì nghỉ chân ở kia.” Lũ người hiểu ra. Giống như đốt hang chuột sao. Được à. Tuấn Minh chưa phá tổ ong to thế này. Chàng chỉ xem mấy clip “đi rừng ăn ong mật” nên thử làm theo. Dân ăn ong truyền tai nhau kinh nghiệm dùng khói hun tổ vào ban đêm sẽ ít bị đốt hơn. Hi vọng đến lượt mình làm không mắc sai sót nếu không…
Vào cuối mùa thu, khi thu gom đủ mật ong, ong chúa sẽ ngưng đẻ trứng, ong đực bị ong thợ giết chết để tránh lãng phí mật. Mùa đông, loài ong ở tổ tránh rét, hạn chế ra ngoài, trở nên chậm chạp và ít hung tợn hơn. Mật ong là vật báu. Người ốm uống mau khỏe. Người già uống chân tay bớt đau nhức.
Tiếp Theo Tuấn Minh bảo mọi người nghỉ trước đã. Đêm nay nghỉ ở đây rồi. Đội sức 6 người chia nhau làm việc. Bước đầu là chặt cây dựng lều tạm dạng chóp. Sau đó xuống suối chặt tre làm thang. Tuấn Minh nhẩm tính. Chàng muốn cắt tổ ong cách mặt đất 5 mét thì cần chế thang dài 10 mét. Cần chế thang bằng tre rồi dùng dây mây buộc. Cây tre chặt ngọn dài 6-7 mét. Một chân thang cần 2 thân tre. Tổng số thân tre là 4. Chân thang buộc kẹp và nối tạo thang. Rồi bó lá khô để hun khói. Chế thêm gùi lót lá đựng mật. Quá trình dựng lều cách xa tổ ong. Tiếp đó chặt 7 thân tre chuẩn bị đến ngang chiều thì xong. Tuấn Minh bảo mọi người nướng cá khô ăn khỏe người. Chạng vạng sẽ bắt đầu hun tổ ong.
Rồi cũng đến lúc. Tuấn Minh bảo mọi người dựng thang dựa vào vách đá. Bản thân sợ ong đốt nhưng vẫn gắng. Trò này mình bày ra thì phải đi đầu. Cùng lắm chích 10 cái vẫn sống. Bước đầu là đốt. Hai ôm lá khô to buộc chặt ngọn sào tre bằng dây mây ( tươi) rồi châm lửa. Khói và lửa làm bầy ong lao ra. Lập tức bị lửa cháy. Vô số ong rụng xuống trên nền tuyết trắng. Tuấn Minh đứng từ xa nhìn tổ ong. Ánh lửa nhỏ trong đêm rõ. Đợi cho lửa cháy xong. Tuấn Minh cầm bó lá huơ quanh người tạo khói rồi lại gần tổ ong. Trên mặt tuyết xác ong chết rơi kín. Tuấn Minh rùng mình. Chàng quyết tâm đến thang rồi leo lên. Vài ong mật vẫn còn bay quanh nhưng vì có khói quanh người nên không đến gần. Tuấn Minh trèo lên. Thang tre uốn cong vì sức nặng. Đến đỉnh. Nhìn lên trên. Tổ ong dài 1,5 mét ngay trước mặt. Vẫn còn ít ong bu trên tổ. Ay…. ối… a… Tuấn Minh liên tục bị ong đốt nhưng gắng. Chàng dùng cật tre cắt nó rơi vào gùi rồi nhanh chóng tụt xuống. Cả quá trình làm chỉ dưới 1 phút. Trở về lều. Trong ánh lửa. Tuấn Minh sưng vù khắp người. Đếm ra bị hơn chục chỗ sưng. Một sức cẩn thận nhổ nọc ong cắm trên da. Rất nhanh, chàng bị sốt nhẹ. Đêm đó lũ người ngủ qua đêm trong lều. Sáng hôm sau lũ người làm cáng khênh chàng về. Đến trưa đội sức đã về đến nhà. Tuấn Minh cầm bát súp do Mơ nấu húp ngon lành. Bát súp có nhộng ong, thêm ít mật và bột khoai. Chàng nhanh chóng khỏe lại.
Ít ngày sau tuyết ngừng rơi. Mo Ngà làm lễ mừng Cả mới. Thế là lần đầu lạc Tắc kè có hai Cả, giống như hai Mặt Trời. Mùa đông này Cả Tròn ở nhà thấy rõ ấm hơn ở hốc. Cả Rồng đúng là những việc không ai thấy. Lũ lạc Tắc- kè ở trong nhà tránh rét nên ngồi không suốt ngày. Tuấn Minh quyết định bày trò gì đó để chơi giết thời gian. Chàng nhớ là lúc bé có chơi cờ hùm trâu thế là lấy cục than vẽ bàn cờ trên nền nhà. Tuấn Minh nói với lũ người về bàn cờ và cách chơi. Bàn cờ là một hình vuông dọc ngang đều kẻ 5 đường thẳng chia lòng bàn cờ thành 4 nhân 4 bằng 16 ô vuông nhỏ. Hai đường chéo góc lớn và bốn đường chéo góc nhỏ chia các ô vuông nhỏ thành hình tam giác. Hang hùm là một hình vuông nhỏ ở rìa giữa có hai đường chéo góc chia thành 4 ô tam giác. Quân cờ hùm là một viên đá to, quân cờ trâu là 15 viên đá nhỏ. Luật chơi: Hai bên ra dấu tay miếng da (chặn cục đá), cục đá (đập cái lao), cái lao (đâm miếng da) để xác định bên thắng thua. Bên thắng chọn quân cờ, bên kia được đi trước hoặc ngược lại. Mỗi quân (hùm và trâu) chỉ được đi một bước. Không được đi lại ô cờ vừa mới đi trước đó. Trâu và hùm được đi khắp bàn cờ và hang hùm. Hùm ăn được trâu nếu trâu đứng trước hùm theo từng vạch trên bàn cờ mà không có trâu khác đứng sau hộ vệ, hùm không ăn được trâu nếu phía sau trâu không có bước cho hùm nhảy. Hùm sẽ tiến, lùi, đi chéo, sang trái hoặc sang phải tùy ý nhằm chiếm vị trí thuận lợi để ăn được nhiều trâu. Người giữ hùm cần khôn khéo chọn bước đi nào có thể ăn được 2, 3 trâu cùng lúc. Ngược lại, người giữ trâu phải cẩn thận tính các bước hùm đi và dồn trâu không để quân nào bị “hở lưng” cho hùm ăn được. Ván cờ sẽ kết thúc khi hùm ăn hết trâu hoặc quân trâu vây kín hùm. Tuấn Minh gọi Cật ra chơi thử. Hai bên đặt hòn đá lên xuống nhìn rất vui. Lũ lạc chăm chú vây quanh. Ai cũng muốn chơi. Tuấn Minh bảo ai thắng chơi tiếp, ai thua nhường người sau. Những ngày sau đó lũ lạc ăn cháo loãng khoai nghiền và cá thịt khô. Không ai than phiền gì vì thật ra có cái ăn là sướng. Ở lạc cũ phải nhịn đói ba ngày rồi ăn cháo một ngày. Nhờ chơi cờ hùm trâu mà thời gian trôi nhanh hơn. Sau hơn một tháng tuyết ngừng rơi nhưng còn đọng trên mặt đất. Cái ăn đã gần hết nên Tuấn Minh dẫn đội sức đi bẫy cá. Đoạn suối gần bùng đã hết nên đội sức đi về phía bắc. Chàng nhớ ngày trước đây là đoạn suối Mơ bị chó đuổi. Đội sức ai cũng đã quen việc, người bẻ thân sậy, người chặt dây leo, người bắt mồi. Vì mùa đông nên phải lật đá bắt ốc giun nhái. Đội sức quăng chúm xuống suối rồi đi về. Hôm sau đội sức quay lại. Mở chúm thấy cá ít. Một sức mổ bụng cá dẫn đến máu dính tuyết đỏ một bãi. Hôm sau đội sức quay lại, trước mặt họ là chục con chó gầm gừ. Tuấn Minh đoán là mùi máu tanh bay xa đã thu hút bầy chó đến đây.
