Thập niên bảy mươi, trong bối cảnh chính trị vẫn còn nặng nề dấu ấn của Cách mạng Văn hóa, chuyện hôn nhân chưa bao giờ chỉ là chuyện riêng của hai cá nhân. Đó là “một phần công tác quần chúng”, là biểu hiện trực tiếp của lập trường tư tưởng và bản sắc giai cấp, thậm chí còn là một cách công khai xác lập quan hệ chính trị giữa hai bên gia đình.

Những năm ấy, người ta xét duyệt hôn nhân không chỉ bằng mắt nhìn cảm tình, mà còn bằng hồ sơ lý lịch ba đời, bằng dấu đỏ tổ chức, bằng tiêu chuẩn “con nhà cán chính, gốc rễ trong sạch”, và quan trọng hơn cả, là lập trường kiên định, tư tưởng vững vàng. Một người có lý lịch xuất thân "sạch sẽ" sẽ được ưu ái rõ ràng; còn ai từng dính đến thành phần “địa chủ, phú nông, phản động, xét lại” — thì dù có cố gắng cách mấy, cũng khó mà gột rửa định kiến trong ánh mắt người đời.

Cố Nguyệt Hoài sinh ra trong một gia đình từng là địa chủ thời cải cách ruộng đất. Dù sau đó được “bình xét” lại thành bần cố nông, nhưng cái dấu vết “dính m.á.u ruộng đất” ấy, nói cho cùng, vẫn không thể nào xóa nhòa. Trong mắt những người quen biết lâu năm, cái lý lịch ấy như một vết mực đen, chỉ chực chờ ai đó tiện miệng lôi ra bàn tán, dèm pha.

Yến Thiếu Ngu, tuy từng là con trai cán bộ cao cấp, nhưng sau biến cố chính trị, gia thế sụp đổ, danh vị không còn. Với nhiều người, anh bây giờ chỉ là một người “từng có gốc đỏ, nhưng nay đã rụng lá”, càng là bị người xem thường.

Có điều, nay đã khác xưa. Hai người đều đã khoác lên mình quân trang, trên vai lại mang quân hàm, là quân nhân chính quy, là người được tổ chức thừa nhận, là chiến sĩ từng đổ m.á.u vì Tổ quốc. Quân hôn của họ, không còn là chuyện tình cảm riêng tư, mà là sự công nhận chính trị, là dấu mộc đỏ từ tổ chức, là danh dự mà pháp luật bảo hộ.

Thử hỏi trong thời đại ấy, ai còn dám dị nghị? Ai còn dám mang lý lịch cũ ra mà bàn ra tán vào? Chẳng ai cả. Kể cả có nghĩ trong bụng, cũng không ai dám nói thành lời. Người đến, dù là vì tình nghĩa, vì tò mò hay vì xã giao, cũng đều phải mỉm cười, nâng chén, chúc phúc.

Từng tràng pháo đì đùng vang lên trước cổng Cố gia, mang theo khói thuốc pháo cay nồng và âm thanh náo nhiệt, xua tan không khí nặng nề vẫn còn vương lại trong Đại Lao Tử đại đội sau cái c.h.ế.t của Điền Tĩnh. Một đám cưới thuần nông, mộc mạc mà chân tình, chính thức bắt đầu, như mở ra một chương mới, xóa bỏ âm u còn đọng lại trong lòng người.

Bởi không tổ chức đón dâu, nên lễ cưới bắt đầu ngay tại Cố gia. Sân nhà được dọn dẹp sạch sẽ, kê mấy dãy bàn tre dài, lót chiếu trải ghế. Một chiếc chảo gang to đen bóng được đặt lên bếp ba chân, lửa bùng đỏ rực, khói lam tỏa khắp vườn. Đầu bếp là người từ huyện xuống, cùng mấy chị em phụ bếp xắn tay áo, người thái rau, người nhào bột, người hấp màn thầu, xào cải chua... Mồ hôi nhễ nhại mà nét mặt ai cũng rạng rỡ.

[Truyện được đăng tải duy nhất tại MonkeyD.net.vn -

Cố Đình Hoài, Cố Tích Hoài, Kỷ Vĩ Cần và cả Lăng Gia cũng tất bật chạy đôn chạy đáo, người lo tiếp khách, người lo nước nôi, người ghi tên ghi sổ.

Các xã viên trong đại đội hôm nay đều kéo nhau đến chúc mừng, Cố Tích Hoài ngồi sau một chiếc bàn tre nhỏ, tay cầm sổ, cẩn thận ghi tên từng người đến mừng, nào là trứng, nào là khoai, những gì có thể mang đến người ta đều mang đến ... tóm lại quà mừng thì hoa hoè loè loẹt, cũng không nặng giá trị, nhưng lại mang đúng chất dân dã thôn quê.

Lăng gia ngồi bên cạnh giúp đỡ, nhìn cảnh tượng trước mắt mà vừa thấy lạ lẫm vừa thấy vui tai vui mắt. Anh ta sinh ra và lớn lên ở thủ đô, đã từng dự không ít hôn lễ hào nhoáng, nhưng chưa từng thấy cái kiểu vui vẻ chân thành mà náo nhiệt mộc mạc thế này. Nghe từng lời chúc phúc mộc mạc chân chất vang lên, anh ta cũng không nhịn được mà cong khóe môi cười. 

Nga

Có lẽ tình cảm chân chất mới là thứ đáng giá nhất giữa đời này.

Trong ngày trọng đại ấy, Yến Thiếu Ngu khoác trên mình quân phục chỉnh tề, trên vai là quân hàm thiếu tá hai gạch một sao, trước n.g.ự.c đeo huân chương chiến công hạng ba lấp lánh dưới nắng.

Bộ quân phục cứng cáp ôm sát thân hình cao lớn, càng làm nổi bật dáng đứng thẳng tắp của người lính từng vào sinh ra tử. Gương mặt tuấn tú, đôi mắt đào hoa nhếch nhẹ, mang theo ý cười ôn hòa, khác hẳn vẻ lạnh lùng thường ngày — hôm nay, anh là tân lang, là người đàn ông mang theo cả danh dự lẫn tình yêu mà đến trước mặt mọi người.

Cố Chí Phượng cười ha hả, dắt “tân con rể” ra cửa lớn đón khách, nhiệt tình giới thiệu từng người một. Yến Thiếu Ngu cũng không kiêu căng, lễ độ gọi từng tiếng “chú”, “thím”, “bác” rõ ràng, khiến những người dân quê vốn e ngại trước quân phục, trước cái thế oai vệ của một sĩ quan chính quy, bỗng cảm thấy thân thiết gần gũi hơn bao giờ hết, ý cười trên mặt càng sâu, càng chân thành.

Từng người ưỡn n.g.ự.c ngẩng cao đầu, ai cũng cảm thấy ấm lòng và hãnh diện.